کالیگرافی چیست؟ ✔️آشنایی با کاربردها+مزایا+انواع کالیگرافی

کالیگرافی چیست؟

کالیگرافی چیست: کالیگرافی هنری است که به نوع خاصی از نوشتن اشاره دارد که در آن خطوط با یکدیگر برخورد دارند و در واقع نوعی کمپوزسیون خط ( ترکیب بندی) است. ابزار لازم برای نگارش نوعی قلم خاص است که جوهر را درخود نگه می دارد و کالیگرافیست به هر صورت که می خواهد آن را بر روی کاغذ پخش و طرح مورد نظر را اجرا میکند. کالیگرافی همچنین به نقاشی خط و سایه زدن نیز شناخته می شود، که معمولا در کالیگرافی فارسی از فونت های قدیمی و اصیل ایرانی مانند نستعلیق و ثلث استفاده می شود زیرا این فونت ها اگرسایه به آنها اضافه شود بسیار زیبا می شوند.

البته نقاشی خط قابل اجرا برروی هر فونتی می باشد. در کل اگر بخواهیم تعریف ساده ای برای این هنر بیان کنیم می توان گفت کالیگرافی همان خوشنویسی در کشور خودمان است. تعریف دیگری که می توان برای این هنر بیان کرد این است که کالیگرافی اصطلاحی غربی ست که در توصیف هنر خوشنویسی به کار می رود که خط نقاشی گونه ای متفاوت از آن است و همچنین تایپوگرافی هم مجزا از کالیگرافی شناخته می شود.

تاریخچه کالیگرافی

واژه‌ی کالیگرافی (Calligraphy) که ریشه یونانی دارد به معنای هنر زیبانویسی بوده و از دو بخش کالوس (kallos) به معنای زیبا و گرافاین (graphein) به مفهوم نوشتن برگرفته شده است. دانش درست نویسی شکل کلمات را با کالیگرافی معرفی می­کنند.

قدمت کالیگرافی به بیشتر از ۳ هزار سال قبل مربوط می­شود و اولین کالیگرافی جهان به اعتقاد بسیاری از کارشناسان متعلق به چینی ­ها می­باشد. به اعتقاد برخی دیگر از کارشناسان رومی ­ها این سبک نوشتاری را اختراع کرده­ اند. با وجود این اختلاف­ نظرها، همه افراد بر سر این موضوع اتفاق­ نظر دارند کالیگرافی در اواسط قرن پانزدهم و پس از اینکه صنعت چاپ به اروپا وارد شد، مورد استفاده قرار گرفت.

در حقیقت از همان ابتدا، تفاوت­ هایی در بین دست­ نوشته­ های معمولی و سبک­ های نوشتاری خاص مانند تایپوگرافی و کالیگرافی ایجاد شد. در ایران نیز از قبل از دوران صفویه پدیده نقاشی شکل گرفت ولی کالیگرافی چیست از دوران میرزا غلامرضا امیرخانیِ خوشنویس و با آموزش خط نستعلیق به دانش ­آموزان ایجاد شد.

پک پیشنهادی: دوره آموزش کالیگرافی 2022 [حرفه ای+پروژه محور]

کالیگرافی شامل چه چیزی نیست؟

تعریف فرهنگ لغت می گوید که کالیگرافی یک مهارت دست خط است، یا حتی چیزی مبهم تر. درواقع نمی توان فقط به سادگی بیان کرد که زیبا نوشتن همان کالیگرافی است. اگرچه به طرز غیرقابل انکاری درست است، اما این تفاسیر خوشنویسی را کاملا درست بیان نمی کنند، زیرا این هنر بسیار بیشتر از قلمزنی و نوشتن به شیوه ای زیبا است. در واقع، این نظریه های نصفه و نیمه هستند که ارزش و ویژگی های رشته کالیگرافی را کم رنگ می کنند. به خاطر داشته باشید که اهداف اولیه دست خط نوشتن سریع، آسان و دقیق خواندن است.

سبک‌های کالیگرافی

کالیگرافی دارای انواع گوناگونی است. هر یک از سبک‌های نوشتاری مورد استفاده در کالیگرافی، به نقطه‌ی خاصی از دنیا تعلق دارند. در ادامه چند مورد از مشهورترین سبک‌های کالیگرافی‌ چیست را برایتان معرفی خواهیم کرد:

– خوش‌نویسی غربی: در خوش‌نویسی یا کالیگرافی به سبک غربی، معمولا از قلم شیب برای نوشتن کلمات استفاده می‌شود. سری قلم شیب بسته به نوع خط انتخابی متفاوت است. خط کارولینگین (Carolingian)، خط انگلیسی، خط ایتالیک (Italic) و خط رومی (Roman) از انواع خطوط مورداستفاده در این سبک از خوش‌نویسی هستند.

– خوش‌نویسی اسلامی (عربی): خوش‌نویسی اسلامی که با نام خوش‌نویسی عربی نیز شناخته می‌شود، متفاوت‌ترین نوع کالیگرافی است. این سبک از کالیگرافی که با هنر اسلامی منطبق است، نوعی حالت معنوی در کلمات ایجاد می‌کنند. مسلمانان از این کالیگرافی برای نوشتن قرآن کمک گرفته‌اند. از معروف‌ترین خطوط این سبک می‌توان به خط کوفی و خط نسخ اشاره کرد.

– خوش‌نویسی شرقی: ابزار خوش‌‌نویسی به سبک شرقی، به «چهار گنجینه‌ی یادگیری» معروف هستند. این چهار گنجینه عبارتنداز قلم‌مو، جوهر، کاغذ و جوهردان. تنوع خطوط در کالیگرافی شرقی به نوع و اندازه‌ی قلم‌مو بستگی دارد.

 خط کایشو (Kaishu): یکی از خطوط سنتی مورد استفاده‌ در این سبک است که در عین سادگی و خوانایی، زیبایی بسیار چشم‌گیری دارد. کالیگرافی شرقی، تاکید بسیاری بر ظاهر حروف دارد و به نظر می‌رسد که همین موضوع به نوشته‌‌های شرقی جان بخشیده است.

حتما ببینید: آموزش کالیگرافی رایگان در فتوشاپ (فیلم + صفر تا100)

انواع کالیگرافی:

در یک دسته‌بندی، می‌توان انواع کالیگرافی چیست را به مدرن و کلاسیک تقسیم‌بندی کرد. ویژگی‎‌های هنر کلاسیک که با تزئینات مشخص، عدم شکست قوانین، سنتی بودن، یادآور گذشته و دقیقا مانند گذشته است در این نوع خوشنویسی نیز صادق است. اما در نوع مدرن، ویژگی‌های هنر مدرن و جدید جوامع نیز وارد هنر خوشنویسی یا هنر زیبا نوشتن می‌شود. از جمله اینکه رنگ‌های جدید در آن به کار گرفته شود. از ترکیب آن با اشکال و دیگر خطوط مدرن استفاده شود. تزیینات کمتر شود و رنگاره‌های جدید دنیای مدرن را بتوان در آثار این هنر نیز دید. در کالیگرافی مدرن، مقداری از وضوح و خوانایی نوشتار کم می‌شود، به‌طوریکه این زیبایی کلی اثر است که اهمیت زیادی دارد. در حالیکه خوشنویسی کلاسیک را می‌توان تا حدودی ادغام شده با تایپوگرافی در نظر گرفت.

کاربرد کالیگرافی چیست؟

حالا که می‌دانیم کالیگرافی چیست، بیایید نگاهی به کاربردهای این هنر جذاب بیندازیم. استفاده از کالیگرافی در طراحی هایتان، شما را حرفه‌ای‌تر نشان می‌دهد و همچنین باعث می‌شود تا هنرتان بیشتر مورد توجه قرار گرفته و ارزش آن افزایش پیدا کند. در این بخش می‌خواهیم چند نمونه از کاربردهای کالیگرافی را بررسی کنیم:

 ۱‌- کسب درآمد:

از ویژگی‌های کالیگرافی می‌توان به این مورد اشاره کرد که شما می‌توانید استعداد خود را در این زمینه تبدیل به پول کنید. اما چگونه؟

بسیاری از کسب‌ وکارها برای انجام طراحی‌‌های مرتبط با کارشان به کسی که این هنر را داشته باشد احتیاج دارند. از سوی دیگر، بسیاری از افراد نیز تمایل دارند تا این هنر را یاد بگیرند و به شخصی برای آموزش نیاز دارند، در نتیجه شما می‌توانید یک معلم خطاطی مجرب باشید.

 ۲- متمایزسازی کسب ‌و کار:

همانطور که در بخش قبل هم به آن اشاره کردیم بسیاری از کسب‌وکارها به کالیگرافی نیاز دارند. کالیگرافی باعث می‌شود تا محصول شما از دیگر محصول‌ها ‌متمایز شود. برای مثال استفاده از کالیگرافی در طراحی لوگو، کارت‌های هدیه و خوش‌آمدگویی و حتی دکوراسیون فروشگاه‌‌ها باعث بیشتر دیده شدن و مورد توجه قرار گرفتن از طرف مخاطب و یا مشتری شوید.

 ۳- ساخت کارت پستال و هدایای خاص:

کالیگرافی بیشترین کاربرد را در ساخت کارت پستال و کارت‌های هدیه دارد. علاوه بر کسب و کارهایی که این کارت‌ها را تولید می‌کنند، بسیاری از افراد خلاق نیز برای هدیه دادن به دوستان و نزدیکانشان از این هنر استفاده‌ می‌کنند. به عنوان مثال یکی از هنرهایی که امروزه به خصوص در شبکه‌های اجتماعی بسیار مورد توجه قرار گرفته، طراحی انواع تابلوهای دکوراتیو با تکیه بر هنر کالیگرافی در فتوشاپ است.

تفاوت های تایپوگرافی و کالیگرافی

به اشتباه کالیگرافی و تایپوگرافی را یکی می‌دانند در حالیکه این دو حوزه‌ی کاملا جداگانه هستند. میان نقاشی خط، کالیگرافی و تایپوگرافی تفاوت وجود دارد. کالیگرافی نوعی ترکیب خطوط و خوشنویسی است و طراح سعی می کند اشکال زیبا به وجود آورد. این در حالی است که تایپوگرافی چیدمان حروف است و برای زیباتر کردن آن می توان از کالیگرافی یا سایه زدن استفاده کرد؛ به این ترتیب می توان بر زیبایی اثر افزود. ساختار اصلی تایپوگرافی حروف و متون هستند و از فونت های آماده و با تغییرات کلی و یا جزئی برای زیبایی بیشتر می توان استفاده کرد.

تایپوگرافی در کلیه زبان ها از جمله فارسی و انگلیسی استفاده می شود. کالیگرافی هم در اصل نوعی نقاشی است که در آن خطوط با یکدیگر برخورد دارند و شاید بتوان گفت نوعی کمپوزسیون خط ایجاد می شود. در کشور ما تقریبا در بیشتر مواقع کالیگرافی را به نوعی سایه زدن به صورت حرفه ای و درست می شناسند که سبب سه بعدی دیده شدن اثر می شود.

حتما بخوانید: سیستم مورد نیاز فتوشاپ [حداقل+بهترین سیستم فتوشاپ 2022]

مزایای کالیگرافی چیست:

• یکی از مزایای تکنیک کالیگرافی ترویج دست ساز بودن هنر، بدون مالد و تکسچر است. مثالی که میتوانیم برای تفاوت کار دست ساز و کپی (مثل استفاده از مالد و تکسچر) بزنیم فرش دستباف و ماشینی است. پس، از دل این تکنیک میتوان شاهد ایده های بسیار بود و هر هنرمند با ترکیب سلیقهی شخصی خود با این تکنیک، می تواند امضای خاص خود را پای اثر حک کند. اعمال سلیقه افراد در اجرای این تکنیک، اتفاقی است که با مالد و تکسچر ممکن نیست و این تمایز یک اثر دست ساز با غیر از آن است.
• کالیگرافی معمولا تزیین قسمت خارجی کیک است همچنین کاربرد توری خوراکی به همراه نورپردازی، اثر را چشم نوازتر می کند.
• اجرای این تکنیک با حداقل ابزار امکان پذیر است.
• در ادامه می توان ورود کالیگرافی به صنعت کیک را بسیار راه گشا دانست. این تکنیک منحصر به فرد می تواند در کنار نقاشی روی فوندانت و کار با رویال آیسینگ ترکیب بسیار جذابی باشد که موجب خاص شدن اثر می‌شود.

اصول کالیگرافی چیست؟

در هنر کالیگرافی، خلاقیت حرف اول را میزند و محدودیت چندانی نیز برای پردازش ایده های بدیع و نمایش آن ها وجود ندارد. اما به هنرمندان توصیه می شود تا با در نظر داشتن چند اصل کلی، به کیفیت آثار خود افزوده و هنر خود را بیش از پیش نمایان سازند.

پک پیشنهادی: دوره آموزش فتوشاپ [حرفه ای+پروژه محور]

• انتخاب رنگ مناسب

آنچه در بدو امر توجه مخاطب را به خود جلب می نماید، رنگ های به کار رفته در یک اثر هنری است. کاربرد رنگ می تواند نسبت به محتوای نوشته و سبک کار متفاوت باشد و در برانگیختن احساسات مورد نظر هنرمند، موثر واقع گردد. اما آنچه بیش از همه باید مورد توجه قرار گیرد، اهمیت ترکیب هنرمندانه و متناسب رنگ هاست.

• توجه به ابعاد در کالیگرافی

نوشته ها نباید بیش از حد بزرگ یا بیش از حد کوچک به نظر برسند. به علاوه در صورت استفاده از واژگان و جملاتی در ابعاد و اندازه های متفاوت، بسیار مهم است که ترکیب آن ها در کنار یکدیگر، از نظر هندسی، هارمونیک و زیبا باشد.

• تناسب میان موضوع و سبک

وجود همخوانی میان محتوایی که قرار است سوژه کالیگرافی شما باشد و سبکی که برای تزئین و زیباسازی آن انتخاب نموده اید، از اهمیت بالایی برخوردار است. مثلا بهتر است نوشته ها و متون کهن، با سبک های سنتی و نوشته های متأخرتر، با سبک های مدرن به نمایش درآیند.

• تناسب میان سبک انتخابی و کاربرد اثر

هنگام انتخاب سبک مناسب برای کالیگرافی، بهتر است کاربرد نهایی اثر را نیز در نظر داشته باشید و متناسب با آن و همچنین جامعه هدف، در خصوص تعیین بهترین سبک، رنگ، طرح و… تصمیم گیری نمایید.

در صورت علامندی به یادگیری فتوشاپ، می توانید در این لینک اقدام به دانلود آموزش فتوشاپ رایگان 2022 را در قالب 2 ساعت آموزش ویدیویی مقدماتی نرم افزار فتوشاپ از موشن کده کنید.